Ơn nghĩa sinh thành (1)

Ơn nghĩa sinh thành

Bài 1: Trời xanh có thấu...

“Công cha như núi Thái Sơn, nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”, có phải ai cũng thuộc lòng câu ơn nghĩa sinh thành ấy? Có kẻ mới chập chững ra đời đã vội quên công cha trong dòng xoáy tiền tài, có người lam lũ suốt một đời nhưng vẫn tôn thờ hình bóng mẹ. Và có những người mẹ, người cha mãi mãi là bóng cả soi bóng mát cho đàn con đi xa.

Sư thầy Nguyên Pháp, trụ trì chùa Diệu Pháp (TP.HCM), kể có lần mái ấm chùa Diệu Pháp đón một cụ bà tứ cố vô thân do “những người hàng xóm” gửi vào. Đến khi bà qua đời, chùa tổ chức tang ma thì “những người hàng xóm” kéo đến chịu tang. Họ chính là con ruột của bà, họ gửi mẹ vào chùa để tiện tay bán chia căn nhà. Những trường hợp như vậy đâu phải ít.

“Con nuôi cha mẹ tính tháng tính ngày”

Ông M. cứ loay hoay trên chiếc giường nhỏ, xếp đi xếp lại ba bốn tấm hình, hình chứng minh nhân dân, hình chân dung người vợ quá cố đến khi mãn phần vẫn không được trở về ngôi nhà thân quen mà phải làm ma chay nhờ vào lòng từ thiện của bá tánh trong chùa. Ông nói mà giọng run run: “Vô đây ăn uống của chùa vậy mà ngon hơn bữa cơm ở nhà”.

Sinh năm 1923 ở Cái Bè (Tiền Giang), cuộc đời của ông M. ba chìm bảy nổi. Đi làm lơ xe, rồi lái xe, lái từ xe khách tới xe tải, làm riết thấy không khá, ông đưa vợ và ba đứa con lên Sài Gòn tá túc trong một mái hiên trên đường Đề Thám, hẻm 182. Có người giới thiệu ông vào làm cho UNICEF, làm nghề đào giếng tận miền Đông, Tây nguyên.

Hàng chục năm trời ông không dám nghỉ một ngày, để đến năm 1952 ông gom góp rồi mượn thêm tiền mua căn nhà trong hẻm. Thế nhưng khi có nhà rồi thì hai người con trai bị bắt quân dịch và đều chết trận, ông chỉ còn người con gái duy nhất và là đứa ông thương nhất. Người con gái lập gia đình có đến ba đứa con gái, đứa nào cũng được ông cho học hành đến đại học.

Ngày người con rể đi Mỹ, người con gái thưa với ông: “Ba nên làm thủ tục sang tên nhà cho mấy cháu, tụi nó có thời gian đi xin phép xây cất và sẽ xây nhà lầu cho ba má ở tới già cùng con cháu”. Ông vội vã đi lo thủ tục chuyển tên, rồi căn nhà lầu cũng nhanh chóng xây xong. Sau đó cô con gái lại đề nghị ông bán căn nhà. Ông hỏi con gái: “Bán nhà rồi cha mẹ già ở đâu con?”. Đứa con và đàn cháu bắt đầu trở mặt.

Rồi một ngày, cô con gái lấy ra 2.000 USD và nói lạnh lùng: “Phần của ba má đó, ba má không còn quyền gì trong nhà này”. Thì ra lúc xây nhà, ông đã làm giấy sang tên nên về pháp lý ông bà đâu còn quyền gì với căn nhà. Khi ông bà khăn gói ra đi, con cháu ông bán căn nhà, gửi lại hàng xóm 4 triệu đồng, nhắn rằng: “Chừng nào ổng bả chết lấy tiền đó mua hòm cho ổng bả giùm tụi này!”.

Ông đưa vợ qua Giồng Ông Tố thuê căn phòng nhỏ 4x6m giá 400.000đ/tháng. Bà bắt đầu trở bệnh, ông một mình đi chợ, nấu ăn, chăm sóc vợ bằng số tiền 2.000 USD “bán nhà”. Đến cuối năm 2004, mở bọc tiền ra coi chỉ còn 1,3 triệu đồng, cũng là lúc bà đau liệt giường, ông vừa khóc vừa đút cơm cho bà lần cuối, đặt ngay ngắn trên giường, viết lại một lá thư tuyệt mệnh nhờ những ai có lòng hảo tâm lo chôn cất giúp.

Nửa đêm ông uống hết 50 viên Paracetamol, 20 viên Malox và hai chai dầu xanh rồi nằm ngay ngắn dưới chân vợ mình. Nhưng số ông chưa tận, chủ nhà phát hiện đưa cả hai vợ chồng già đi cấp cứu. Nửa tháng sau, những người chòm xóm xưa đưa bà vào chùa làm đám tang, còn ông vào Trung tâm nuôi dưỡng người già Thạnh Lộc (Q.12, TP.HCM).

Sao nỡ trách trời xanh?

Ông ngồi ở băng ghế đá, trầm ngâm trong những nếp nhăn tràn trên khóe mắt. Đó là một người già quá hiền lành và ít nói chuyện về mình, kể cả cái tên. Thôi thì gọi ông là ông Lâm vậy. Năm nay ông đã 74 tuổi. Ông sinh ở Huế, gần chợ Đông Ba, lớn lên tí tuổi đi ở đợ. 12 tuổi, ông theo người anh vào Sài Gòn, học nghề thợ máy rồi tham gia kháng chiến và đi tập kết.

Ông có vợ ở miền Bắc và sinh được sáu người con. Tất cả đều được một tay ông nuôi ăn học thành tài. Ngày giải phóng, ông vào lại Sài Gòn, là cán bộ, hưởng lương cao nhất công ty, lại được Nhà nước phân phối nhà mặt tiền, cuộc đời ông tưởng chừng có đoạn kết thật đẹp, vậy mà…

Con cái ông đều là những người có danh phận. Cha mẹ nào dù khiêm tốn nhất cũng muốn nhắc đến con cho nở mặt nở mày. Nhưng ông không còn muốn nhắc đến. Người con gái lớn là cán bộ công an cấp tá, người con kế là giảng viên đại học và những người sau đều là sĩ quan cấp tá, cấp úy, tệ lắm cũng là thư ký tòa án quận.

Ông không nói nhưng những nhân viên ở Trung tâm Thạnh Lộc cho biết chính những đứa con mà ông cưu mang, nuôi dưỡng ăn học thành tài từ Bắc vào Nam đã đưa ông vào đây. Ông thì bảo ông có lỗi lầm và mười năm qua là thời gian để ông chiêm nghiệm lỗi lầm đó, ông đáng bị trừng phạt. Nhưng với những người biết chuyện và hiểu ông thì “lỗi lầm” của ông là ly dị vợ, là có thời gian nát rượu, là không giữ lại được ngôi nhà mặt tiền mà Nhà nước cấp mà đổi căn hộ ở chung cư khi ông về hưu.

Tôi hỏi có bao giờ con cái lên thăm ông không. Ông Lâm bảo: “Có, có, nhưng tụi nó cũng bận rộn lắm chú à. Giờ tụi nó có cơ nghiệp hết rồi, để tụi nó làm ăn lo cho con cháu, mình thì chết cũng ổn rồi”. Hỏi về căn nhà chung cư, một trong những nguyên cớ mà con cháu giận đến mức phải đưa ông vào đây, ông bảo khi vào đây đã để lại cho người con gái làm thư ký tòa án, sau này cô sang lại cho người khác và mới đây người mua nhà cũng đến kiếm ông để làm thủ tục sang tên và ông ký ngay.

Hỏi về gốc gác của ông Lâm, những cán bộ trung tâm không rõ lắm, nhưng có lẽ ông đã từng là cán bộ cao cấp, thỉnh thoảng trung tâm lại nhận được thư mời họp hội cựu chiến binh hay công văn gì đó đề tên ông và địa chỉ trung tâm.

Ông Lâm cứ luôn trách mình có lỗi lầm với con cái nên con cháu giận mới đưa ông vào đây. Ông không dám trách ai nên cũng không dám trở về đoàn tụ gia đình trong những ngày tết dù đã hàng chục năm rồi. Nhiều người trong trung tâm nói họ không hiểu “sai lầm” của ông đối với con cháu nghiêm trọng đến mức nào, nhưng liệu có cao bằng đỉnh Thái Sơn, rộng bằng nước nguồn sinh thành cao cả. Đạo làm con sao nỡ trách trời xanh!

Đã nhiều năm rồi không ai vào thăm bà, để bà cô quạnh ở trung tâm. Đến ngày bà mất, tự dưng không hiểu từ đâu cả đàn con cháu cùng đến khóc lóc thảm thiết, xong “thủ tục” là đi liền.

Vậy mà trước đó bà cứ luôn nói rằng “chúng nó có đối xử tệ bạc với mình như thế nào thì cũng là con mình”.

Bác sĩ Trần Thị Hải, phó giám đốc Trung tâm Bảo trợ xã hội 3 (Hà Nội), cho biết trung tâm chỉ tiếp nhận những người già không có thân nhân. Do vậy tất cả những người già vào đây trong hồ sơ đều ghi không có con cái hoặc con cái đều đã chết, thất lạc... Nhưng sự thật lại là một thực tế đau lòng.